Syrena warszawska

Warszawskie wodociągi wciąż pilnuje Syrena. Wykuta została w kamieniu w roku 1934 przez Jana Golińskiego. Płaskorzeźba zdobi wschodnią fasadę otwartego w tym samym roku Zakładu Filtrów Pospiesznych Wodociągów Miejskich przy zbiegu ulic Filtrowej i Krzywickiego. W latach trzydziestych XX wieku podobne syreny pojawiły się na obudowach źródełek miejskich – w Śródmieściu, m.in. na skwerze im. inż. Alfonsa Grotowskiego (za placem Starynkiewicza) i na Mokotowie przy zbiegu ul. Puławskiej i Dolnej. Metalowe Syreny zaprojektował i wykonał Henryk Grunwald, wszechstronny i ceniony artysta, który działalność twórczą rozpoczął jeszcze przed II wojną światową i kontynuował w okresie powojennym. Choć jego twórczość najbardziej kojarzy się z rzemiosłem artystycznym (często jest określany mistrzem kompozycji w metalu), to warto zaznaczyć, że artysta był również rysownikiem, grafikiem, malarzem, satyrykiem i poetą. Ciekawym przykładem jego dorobku jest ta oto plakieta konturowa warszawskiej Syreny.

Henryk Grunwald był również autorem wielu realizacji zdobiących wnętrza warszawskich urzędów. W nieistniejącym dziś Pałacu Bruhla, przedwojennej siedzibie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wykonał metalowe patery, kandelabry i popielniczki. Po wojnie, w 1945 roku zaprojektował trzy kraty zamykające arkady Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie wraz ze znajdującymi się na nich najwyższymi odznaczeniami wojskowymi. W 1955 roku w Pałacu Rady Ministrów (czyli obecnym Pałacu Prezydenckim) wykonał kraty okienne na klatce schodowej. Jest również autorem dekoracji metaloplastycznych w Filharmonii Narodowej oraz w ambasadach polskich w Berlinie i Pekinie. Grunwald jest również współautorem projektu krat i balustrad schodów w budynkach Sejmu. W kontekście wielkogabarytowych realizacji Grunwalda warto zwrócić uwagę na trzy eksponowane w gabinecie Syren Muzeum Warszawy wyroby grawerskie twórcy. Jedna z ażurowych zawieszek nawiązuje do powstania warszawskiego 1944 roku.

Krzysztof Zwierz