Portret Salomei Palińskiej (1831-1873)

Już w wieku 16 lat brała lekcje gry u Leontyny z Żuczkowskich Halpertowej, jednej z największych polskich aktorek XIX wieku. Uczyła się też w Warszawskiej Szkole Dramatycznej. Zadebiutowała w 1850 roku rolą Celiny w komedii Lwy i lwice Stanisława Bogusławskiego. Po zakończeniu sezonu wyjechała na stałe do Wilna, występowała również w teatrach lwowskich i koweńskich. W 1855 roku powróciła do Warszawy, gdzie zdobyła sławę za sprawą wybitnych ról dramatycznych, granych w Warszawskich Teatrach Rządowych. Do jej największych popisów należała tytułowa rola aktorki Adrianny Lecouvreur w bardzo popularnej wówczas sztuce Eugene’a Scribe’a i Ernesta Legouvé’a, jak również rola Desdemony w Otellu, gdzie grała u boku amerykańskiego aktora Iry Aldridge’a, pierwszego czarnoskórego tragika szekspirowskiego.

W 1868 roku do stołecznego zespołu scenicznego dołączyła prawdziwa diwa XIX-wiecznego teatru – Helena Modrzejewska. Palińska słusznie widziała w niej swoją największą rywalkę – jej kariera szybko zaczęła wygasać. Ograniczano ilość jej występów, co negatywnie odbiło się na stanie zdrowia aktorki. W tym samym roku Palińska wyszła za mąż za Józefa Keniga, znanego dziennikarza i krytyka teatralnego. Doczekali się trójki dzieci. Po raz ostatni pokazała się na scenie 10 września 1873 roku w roli tytułowej w Serafinie Victoriena Sardou. Zmarła nieco ponad miesiąc później.

Obraz powstał w pracowni Karola Millera – jest dość zachowawczym, mieszczańskim portretem. Aktorka została przedstawiona w pozycji siedzącej, z rękoma skrzyżowanymi na otwartej książce, którą opiera na udach. Całość utrzymana jest w ciemnej, stonowanej kolorystyce – aktorka nosi czarną suknię z kontrastującym, koronkowym kołnierzykiem i perłowe kolczyki. Kompozycja była pokazywana w 1891 roku w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych na wystawie kolekcji obrazów olejnych, akwarel i szkiców Karola Millera oraz w 1911 roku również w TZSP na wystawie dzieł Millera.