Fliza

autorstwo nieznane

XVIII w.

Prezentowany obiekt to fajansowa fliza – płytka ścienna ozdobiona obrazkiem malowanym podszkliwnie kobaltem, naniesiony widoczek przedstawia krajobraz z architekturą. W rogach zachowały się tzw. głowy pająka. Motyw pająka był w oryginale małym czterolistnym kwiatkiem z dwiema spiralami. Nazywano go też małą pszczółką (niderl. bijtje), a później głową pająka (niderl. spinnekop) oraz małym pająkiem (niderl. spinnetje). W jednym rogu widoczny ślad po gwoździu, który może wskazywać na dość późną proweniencję płytki przypadającą na ok. połowę XIX wieku.

Flizy produkowano w Holandii w kilku ośrodkach miejskich. Największe spośród nich znajdowały się w Rotterdamie i Amsterdamie oraz w kilku miastach fryzyjskich: Utrechtcie, Harlingen i Makkum. Na teren Rzeczypospolitej flizy trafiały za sprawą takich ośrodków handlowych, jak Gdańsk i Elbląg, gdzie tysiące holenderskich statków zawijało do portu po polskie zboże oraz wiele innych produktów. Statki nie przypływały puste. Holendrzy zaopatrywali Polskę w produkty zamorskie, jak choćby przyprawy, a jako balast świetnie sprawdzały się dachówki, cegły czy właśnie fajansowe płytki zwane flizami.

Fajansowe płytki ścienne miały pierwotnie za zadanie ułatwiać utrzymanie porządku. W XVII wieku umieszczano je w holenderskich domach wszędzie tam, gdzie ściany były najbardziej narażone na pobrudzenie, na przykład w partiach przypodłogowych. Wiele obrazów, w tym Mleczarka Johannesa Vermeera z ok. 1660 roku, przedstawia rząd flizów umieszczonych przy posadzce. Stopniowo ich popularność rosła i zaczęto pokrywać nimi coraz większe powierzchnie ścian przedsionków, kuchni, a nawet piwnic. Z czasem dekorowano nimi również elewacje domów i kamienic. W Polsce i innych krajach siedemnasto- i osiemnastowiecznej Europy służyły one do dekoracji i uświetnienia reprezentacyjnych wnętrz.

Autorka opisu: Ewelina Więcek-Bonowska

Tytuł: Fliza
Autor: autorstwo nieznane
Czas powstania: XVIII w.
Miejsce powstania: Holandia
Technika: w formie
Materiał: nieorganiczny, glina, Glina kaolinowa
Wymiary: całość: wys. 13 cm, szer. 8,5 cm, głęb. 0,7 cm
Sygnatury: niesygnowany
Typ obiektu: ceramika, ceramika budowlana
Numer inwentarza: MHW 262/AW/D
Nazwa i nr stanowiska archeologicznego: Warszawa, Pałac Saski - MW/ST/297
Podział przestrzenny: strefa A, obszar AD, pomieszczenie AD 1, poziom V

Zespół Muzeum sukcesywnie opracowuje zbiory i stopniowo uzupełnia informacje o obiektach. Jeżeli jednak posiadasz dodatkową wiedzę na temat tego obiektu, prosimy, skontaktuj się z nami, pisząc na adres e-mailowy kolekcje@muzeumwarszawy.pl.