Syrena Warszawska

To oryginał doskonale znanej warszawiakom rzeźby, zdrobniale nazywanej Syrenką, będącej jednym z najczęściej umieszczanych na pocztówkach i pamiątkach staromiejskich motywów. Model wykonany na początku lutego 1855 roku przez Konstantego Hegla (1799–1876), profesora Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, posłużył do odlania posągu w cynku w warszawskiej fabryce Karola Juliusza Mintera (1812–1892). Odlanie rzeźby w cynku, materiale tańszym niż brąz, ale i znacznie bardziej miękkim spowodowało, że była ona podatna na uszkodzenia. Blisko dwumetrową Syrenę ze wzniesionym nad głową mieczem i okrągłą tarczą kilka miesięcy później ustawiono na Rynku Staromiejskim w miejscu dawnego, XV-wiecznego ratusza Starej Warszawy rozebranego w 1817 roku. Spoczęła na sztucznej skale pośrodku basenu, jako ozdoba wodotrysku, którego budowa miała związek z doprowadzeniem na Stare Miasto pierwszego nowoczesnego wodociągu zaprojektowanego przez Henryka Marconiego, uruchomionego w tym samym 1855 roku. Do początku XX wieku pomnik stał otoczony straganami, wśród zgiełku staromiejskiego targowiska. W 1914 roku fontannę zastąpiono ośmiobocznym betonowym basenem z cokołem z piaskowca, na którym ustawiono posąg. W 1928 roku basen zlikwidowano, a rzeźbę Syreny umieszczono w magazynach magistratu. Rok później ustawiono ją przed siedzibą Klubu Sportowego Pracowników Miejskich „Syrena” przy ulicy Solec 8, na cokole z piaskowca pochodzącego z rozbiórki prawosławnego soboru św. Aleksandra Newskiego na placu Saskim, wzniesionego przez Rosjan w latach 1894–1912. Z licznymi okaleczeniami przetrwała tam II wojnę światową (1939–1945). Po naprawie rzeźby w zakładzie brązowniczym Braci Łopieńskich (dorobiono wówczas oderwany miecz, odlano lewą rękę i tarczę, usunięto liczne uszkodzenia powierzchni i załatano ponad 50 dziur od kul i odłamków) w 1955 roku ustawiono ją w Centralnym Parku Kultury na Powiślu (obecnie park Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza). Tam ponownie została uszkodzona przez dziurawienie i utrącenie miecza. Po renowacji w warsztacie Brąz Dekoracyjny, który przejął mienie znacjonalizowanego w 1950 roku zakładu Braci Łopieńskich, trafiła w 1972 roku na zrekonstruowane i odbudowane staromiejskie mury obronne. Jednak i tam była dewastowana, dlatego w 1999 roku została przeniesiona na Rynek Starego Miasta. Powtarzające się akty wandalizmu skłoniły w 2008 roku władze Warszawy do zastąpienia oryginalnej rzeźby kopią. W ten sposób jeden z najbardziej rozpoznawalnych, a jednocześnie najczęściej dewastowanych i zmieniających lokalizację pomników stolicy znalazł się w zbiorach Muzeum Warszawy.