Kielich w typie weneckim

XVI/XVII w.

Kielich, naczynie w typie à la façon de Venice, naśladujących wyroby XVI-wiecznych hut weneckich. W drugiej połowie XVI wieku weneccy szklarze dzięki dostępności wysokiej jakości, czystego, bezbarwnego szkła sodowo-wapniowego (cristallo) przestawili się na produkcję o wiele cieńszych i lżejszych oraz eleganckich w formie naczyń stołowych. W tym asortymencie znalazły się produkowane przez całą drugą połowę XVI wieku kielichy o reliefowych trzonach, wydmuchiwanych w metalowych formach, zdobione maskami lwów lub festonami. W XVI i XVII wieku moda na szkła weneckie stała się w Europie tak powszechna, że zaczęto je produkować w niektórych hutach położonych w krajach zaalpejskich. Mimo wydanego przez weneckie władze rozporządzenia uniemożliwiającego emigracje szklarzy, mającego zapewnić ochronę tajemnicy produkcji szkła, na terenie Europy północnej i środkowej powstawały huty wytwarzające doskonałe imitacje naczyń weneckich. Dzięki rozwiniętemu handlowi morskiemu i stałemu dostępowi do niezbędnych do produkcji surowców, przede wszystkim sody, wytwarzano je w Niderlandach, Francji i Anglii. Wiele naczyń nawiązujących do weneckich form powstawało także w hutach tyrolskich i czeskich, z których przypuszczalnie pochodzi prezentowany kielich. Został wykonany z wysokiej jakości szkła, opisanego w dokumentacji sporządzonej w 1966 roku jako „szkło bezbarwne, z odcieniem szarozielonkawym”. Obecną, intensywnie fioletową barwę kielich zawdzięcza działaniu promieniowania ultrafioletowego na zawarty w szkle tlenek manganu, stosowany w dawnych hutach w celu odbarwiania naturalnie zielonkawej masy szklanej. Kielich znaleziony został wraz z innymi zabytkami datowanymi na XVI i XVII stulecie w zasypisku ceglanej studni, odsłoniętej w 1953 roku na dziedzińcu kamienicy znajdującej się przy Rynku Starego Miasta 28/30 (obecnie to jedna z kamienic należących do Muzeum Warszawy).

Bliską analogię do tego naczynia stanowi kielich ze szkła kobaltowego datowany na drugą połowę XVI wieku, przechowywany w zbiorach J. Paul Getty Museum w Los Angeles (nr inw. 84.DK.550).

Kielich szklany na kształtowanym w metalowej formie reliefowym trzonie. Czasza graniasta, siedmio- lub ośmioboczna. Podstawa czaszy obwiedziona nitką szklaną modelowaną szczypcami. Trzon uformowany w zwężający się ku dołowi nodus, ozdobiony od góry reliefową rozetą oraz symetrycznie umieszczonymi przedstawieniami ptaka (?) w układzie heraldycznym. W miejscu połączenia połówek formy dwa rzędy pionowo uszeregowanych wypukłości. Dolna część nodusa pokryta płytkim kanelowaniem. Trzon kielicha zakończony u góry i u dołu starannie uformowanym, płaskim talerzykiem. Podstawa wysoka, lejkowata. Szkło wysokiej jakości, bardzo dobrze wyklarowane, z pojedynczymi, drobnymi pęcherzykami i wtrętami. Barwa szkła ciemnofioletowa.

Miejsce znalezienia: stanowisko X KBDW, Rynek Starego Miasta 28/30 – Krzywe Koło, ar 2, działka O, F, studnia.

Tytuł: Kielich w typie weneckim
Wytwórnia: Wytwórnia nieznana
Czas powstania: XVI/XVII w.
Miejsce powstania: Saksonia (?)
Technika: wydmuchiwanie, odciskanie w formie
Materiał: szkło odbarwiane
Wymiary: dzieło: śr. ok, 7,0 cm; całość: wys. 17,2 cm
Sygnatury: niesygnowany
Typ obiektu: kielich
Numer inwentarza: MHW/Dz.A/ZW/2862

Zespół Muzeum sukcesywnie opracowuje zbiory i stopniowo uzupełnia informacje o obiektach. Jeżeli jednak posiadasz dodatkową wiedzę na temat tego obiektu, prosimy, skontaktuj się z nami, pisząc na adres e-mailowy kolekcje@muzeumwarszawy.pl.

Tagi:

naczynie szklane szkło XVI w. szkło XVII w. naczynie stołowe kielich stanowisko X KBDW

Bibliografia

Ciepiela Kubalska S., Nowożytne szklane naczynia z badań archeologicznych na Rynku Starego Miasta w Warszawie, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia XXIX, zesz. 370-2005, ss. 189-232

Kielich w typie weneckim

XVI/XVII w.

Tagi:

Bibliografia

powiązane treści:

zobacz więcej obiektów:

Informacja o prawach autorskich

Domena publiczna