Urodziła się 26 maja 1886 roku w Warszawie w spolonizowanej rodzinie żydowskiej, jako córka Salomei (Sury/Sary) z Walfiszów i Juliana (Izaaka) Wilczyńskich.
W 1902 roku ukończyła pensję Jadwigi Sikorskiej i kursy przygotowujące do pracy z małymi dziećmi, tzw. freblowskie. W latach 1906–1908 studiowała nauki przyrodnicze w Szwajcarii i Belgii. Niedługo po powrocie do Warszawy podjęła pracę wychowawczą w małym zakładzie dla dzieci żydowskiego Towarzystwa „Pomoc dla Sierot”. Od otwarcia w 1912 roku na ulicy Krochmalnej 92 Domu Sierot Towarzystwa pod dyrekcją Janusza Korczaka (Henryka Goldszmita) była jego „naczelną wychowawczynią”. Od połowy lat 20. pełniła również funkcję zarządczyni bursy Domu.
Urodziła się 26 maja 1886 roku w Warszawie w spolonizowanej rodzinie żydowskiej, jako córka Salomei (Sury/Sary) z Walfiszów i Juliana (Izaaka) Wilczyńskich.
W 1902 roku ukończyła pensję Jadwigi Sikorskiej i kursy przygotowujące do pracy z małymi dziećmi, tzw. freblowskie. W latach 1906–1908 studiowała nauki przyrodnicze w Szwajcarii i Belgii. Niedługo po powrocie do Warszawy podjęła pracę wychowawczą w małym zakładzie dla dzieci żydowskiego Towarzystwa „Pomoc dla Sierot”. Od otwarcia w 1912 roku na ulicy Krochmalnej 92 Domu Sierot Towarzystwa pod dyrekcją Janusza Korczaka (Henryka Goldszmita) była jego „naczelną wychowawczynią”. Od połowy lat 20. pełniła również funkcję zarządczyni bursy Domu.
Od 1926 (1927?) roku przez blisko sześć lat współpracowała z redakcją „Małego Przeglądu”, gazety dzieci i młodzieży założonej parę miesięcy wcześniej przez Korczaka. Jej teksty publikowane tam w latach 30. – w formie listów z kibucu Ein Harod w Palestynie, gdzie była czterokrotnie, do dzieci w Domu Sierot – dowodzą, że pisała z talentem. Do druku podała także około 30 artykułów pedagogicznych. Ukazały się w przekładach na języki jidysz i hebrajski. Zachowaną spuściznę dopełnia około 200 rękopisów – głównie listy i nieliczne varia.
Latem 1937 roku, planując już dłuższy pobyt w Palestynie, opuściła Dom Sierot i po półrocznej pracy wizytatorki w Poradni Pedagogicznej „Centosu” (Centrali Żydowskich Towarzystw Opieki nad Sierotami i Dziećmi Opuszczonymi) w marcu 1938 roku wyjechała do Ein Harod.
Niewiele wiadomo o jej życiu osobistym. Nie wyszła za mąż, jej „rodzinę z wyboru” tworzyli byli wychowankowie i bursiści. Z Korczakiem łączyła ją głęboka więź (jednak nigdy nie zwracali się do siebie po imieniu).
W maju 1939 roku wróciła do Domu Sierot. W latach wojny jej spokój, rozwaga i profesjonalizm współbudowały – jak i w latach ubiegłych – szczególną pozycję placówki. Nie szukała dla siebie ratunku – zginęła razem z mieszkańcami Domu Sierot w niemieckim obozie zagłady Treblince 5 albo 6 sierpnia 1942 roku. Pośmiertnie, w 1947 roku, odznaczona została Srebrnym Krzyżem Zasługi. W publicznej przestrzeni Warszawy, na Polu Mokotowskim, w 2018 roku pamięci Stefanii Wilczyńskiej poświęcono drzewo i kamień.
Tekst: Marta Ciesielska
Czytaj mniej
Wróć
