Budynek powstały w 1956 roku u zbiegu ulic Mokotowskiej i poszerzonej oraz na nowo zaprojektowanej Kruczej. Biurowiec zamykał północną pierzeję szerokiego rozwidlenia ulic w formie placu, który utworzył się po uprzątnięciu terenów miedzy ulicami Piękną, Mokotowską i Chopina; jedną z wyróżniających go cech był oddzielający go od ulicy skwer. Biurowiec został wyburzony w 2010 roku.
Budynek był jednym z zespołu sześciu obiektów stanowiących realizację (niedokończoną w pełni) idei „dzielnicy ministerstw”, której autorem był architekt Maciej Nowicki. Założenie (w zmienionej formie) realizowano do początku lat 50. XX wieku w rejonie ulic: Kruczej, Hożej, Wilczej i Żurawiej. Gmach Centrali Handlu Zagranicznego „Metalexport” przy ulicy Mokotowskiej 49 niejako zamykał ten pomysł – zarówno realizacyjnie, jak i „optycznie”, bo usytuowany był jakby na zamknięciu ulicy Kruczej stanowiącej oś całego pomysłu zgromadzenia w jednym rejonie budynków ministerialnych czy central urzędów państwowych.
Projekt tego nowoczesnego biurowca powstał w latach 1950–1951, jego autorami byli architekci Zbigniew Karpiński i Tadeusz Zieliński oraz konstruktor Rudolf Hermelin, który był także autorem zmian wprowadzanych podczas budowy w latach 1954–1956 – rozbudowy i modernizacji. Obiekt reprezentował styl umiarkowanego modernizmu w duchu przedwojennych osiągnięć tzw. szkoły warszawskiej i odbiegał kształtem od obowiązujących już założeń realizmu socjalistycznego. Jego nowoczesne rozwiązania, mimo pewnych zmian i uproszczeń, zostały docenione i uhonorowane nagrodą za osiągnięcia w dziedzinie twórczości urbanistycznej i architektonicznej przyznaną po raz pierwszy właśnie w 1956 roku przez Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury.
Czytaj więcej
Budynek powstały w 1956 roku u zbiegu ulic Mokotowskiej i poszerzonej oraz na nowo zaprojektowanej Kruczej. Biurowiec zamykał północną pierzeję szerokiego rozwidlenia ulic w formie placu, który utworzył się po uprzątnięciu terenów miedzy ulicami Piękną, Mokotowską i Chopina; jedną z wyróżniających go cech był oddzielający go od ulicy skwer. Biurowiec został wyburzony w 2010 roku.
Budynek był jednym z zespołu sześciu obiektów stanowiących realizację (niedokończoną w pełni) idei „dzielnicy ministerstw”, której autorem był architekt Maciej Nowicki. Założenie (w zmienionej formie) realizowano do początku lat 50. XX wieku w rejonie ulic: Kruczej, Hożej, Wilczej i Żurawiej. Gmach Centrali Handlu Zagranicznego „Metalexport” przy ulicy Mokotowskiej 49 niejako zamykał ten pomysł – zarówno realizacyjnie, jak i „optycznie”, bo usytuowany był jakby na zamknięciu ulicy Kruczej stanowiącej oś całego pomysłu zgromadzenia w jednym rejonie budynków ministerialnych czy central urzędów państwowych.
Projekt tego nowoczesnego biurowca powstał w latach 1950–1951, jego autorami byli architekci Zbigniew Karpiński i Tadeusz Zieliński oraz konstruktor Rudolf Hermelin, który był także autorem zmian wprowadzanych podczas budowy w latach 1954–1956 – rozbudowy i modernizacji. Obiekt reprezentował styl umiarkowanego modernizmu w duchu przedwojennych osiągnięć tzw. szkoły warszawskiej i odbiegał kształtem od obowiązujących już założeń realizmu socjalistycznego. Jego nowoczesne rozwiązania, mimo pewnych zmian i uproszczeń, zostały docenione i uhonorowane nagrodą za osiągnięcia w dziedzinie twórczości urbanistycznej i architektonicznej przyznaną po raz pierwszy właśnie w 1956 roku przez Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury.
Wedle założeń projektu w budynku miano rozdzielić strefy pracy biurowej, tzw. manipulacyjnej (czyli odbywającej się w kontakcie z odbiorcami) i strefy izolowanej, tzw. koncepcyjnej, którą umiejscowiono w oddzielonych od hałasów komunikacji przestrzeniach gmachu. Był to nowatorski układ biurowy eliminujący m.in. długie korytarze. Parter i antresolę budynku głównego przeznaczono na lokal wystawowy próbek handlowych. Poza częścią biurową powstały także mieszkania służbowe usytuowane od strony ulicy Mokotowskiej, wkomponowane i podporządkowane istniejącej już zabudowie spółdzielni mieszkaniowej (proj. M. Lalewicz). Ciekawe rozwiązania architektoniczne, m.in. klatka schodowa podwieszana do podciągu ostatniego piętra czy spiralna klatka schodowa prowadząca na antresolę oraz jasna fasada, wyłożona kamieniem pińczowskim i poprzedzielana szklanymi płaszczyznami licznych otworów okiennych, zostały bogato udokumentowane w sesji zdjęciowej zamówionej u Alfreda Funkiewicza jednego z najlepszych fotografów architektury.
Ten wpisujący się w obraz Śródmieścia budynek wraz z zieleńcem przestał istnieć w 2010 roku – został wyburzony (poza metalowym szkieletem) i zastąpiony nawiązującym do niego wizualnie nowoczesnym biurowcem. Całość zasłoniła bryła usytuowanego nowego kompleksu biurowego Mokotowska Square, ukończonego w 2011 roku na terenie dawnego zieleńca.
Tekst: Anna Topolska
Bibliografia:
Budynek biurowy „Metalexport”, „Architektura” 1958, nr 5/127.
Encyklopedia Warszawy, PWN, Warszawa 1994.
M. Leśniowska, Architektura 1945–1965, Warszawa 2003.
Wróć
