Papierośnica Stefana Starzyńskiego

Srebrna papierośnica to jedna z nielicznych pamiątek związanych z prezydentem Warszawy Stefanem Starzyńskim (1893–1939). Została wykonana na początku lat 30. XX wieku przez firmę Władysława Krupskiego i Jana Matulewicza, która miała siedzibę przy ulicy Leszczyńskiej 12 na Powiślu.
Firma działała w latach 1909–1944. Jej wyroby cieszyły się uznaniem wśród warszawiaków ze względu na wysoką jakość wykonania. Papierośnica była wykonana na zamówienie Kazimierza Konarskiego (1886–1972), historyka, archiwisty, dyrektora Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, dla prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. Świadczy o tym grawerunek właściciela „S St” na wieczku oraz wygrawerowana wewnątrz dedykacja: „Kochanemu Prezydentowi/Konarski”, wykonana po 1934 roku. W środku, na obu częściach, przymocowane są gumowe tasiemki do przytrzymywania papierosów.
Ten elegancki prezent służył Starzyńskiemu przez kilka lat – do momentu, kiedy na przełomie sierpnia i września 1939 roku pozostawił ją u warszawianki Bronisławy Glińskiej. Była ona ciotką Wacława Paszkowskiego (1881–1950), profesora Politechniki Warszawskiej, znawcy technologii żelbetu, projektanta i kierownika budowy wielu warszawskich obiektów, między innymi gmachu Państwowej Szkoły Higieny przy ulicy Chocimskiej. Starzyński współpracował z nim w Komitecie Obywatelskim kierowanym przez generała Juliusza Rómmla (1881–1967). Po zakończeniu wizyty zapomniał zabrać papierośnicę. Wybuch wojny 1 września 1939 roku i aktywność jej właściciela jako komisarza cywilnego przy Dowództwie Obrony Warszawy spowodowały, że ta cenna pamiątka pozostała u ciotki Paszkowskiego. Prezydent Starzyński pod koniec grudnia 1939 roku został zamordowany przez Niemców. Papierośnicę zakupiono do zbiorów Muzeum Warszawy w 2009 roku.

Autor opisu: Julian Borkowski