Broszka z Orłem

Broszka patriotyczna z okresu powstania styczniowego. Moda na biżuterię patriotyczna rozpoczęła się wiosną 1861. 25 lutego 1861 roku w rocznicę bitwy pod Grochowem odbyła się w Warszawie manifestacja zakończona aresztowaniem uczestników. W dwa dni później odbył się protest zorganizowany przez studentów warszawskich uczelni pod hasłami uwolnienia aresztowanych, przeprowadzenia reform społecznych oraz zagwarantowania praw obywatelskich. Na Krakowskim Przedmieściu do uczestników manifestacji wojsko rosyjskie otworzyło ogień. Od kul żołnierzy zginęło pięciu uczestników protestu. 2 marca pogrzeb Pięciu Poległych przekształcił się w kolejną manifestację, zaś ich śmierć na długie dziesiątki lat pozostała symbolem carskiego terroru wymierzonego w polskie aspiracje narodowe. 8 kwietnia na Placu Zamkowym doszło do kolejnej masakry bezbronnych demonstrantów, podczas której zginęło około 100 osób. Społeczeństwo Warszawy zaś przez lata kultywowało pamięć o ofiarach nosząc czarną, żałobną garderobę i biżuterię zdobioną symbolami cierpienia, niewoli, zawierzenia Bogu i woli wytrwania, jak korony cierniowe, palmy, kajdany, krzyże, serca i kotwice, zaś daty masakr warszawskich i pięć krzyży symbolizujących Pięciu Poległych były umieszczane na żałobnych obrączkach i krzyżykach noszonych na piersi.