change viewing mode: 1 2

przy stole w Pałacu Saskim

Dzban angobowany, 1. poł. XVIII w.

Przy dawnym stole

Od końca XVII wieku można dostrzec intensywny rozwój zastawy stołowej. Z jednej strony zmieniły się techniki wytwarzania naczyń, z drugiej – samo tworzywo. Od XVIII wieku obok fajansu na stołach, zwłaszcza zamożnych, niepodzielnie panuje porcelana. Co ciekawe, częściej była ona wytwarzana w Europie niż sprowadzana z Dalekiego Wschodu. Sposób podawania posiłków oraz pojawienie się nowych produktów, takich jak kawa czy herbata, niejako wymusiły pojawienie się innych form naczyń i ewolucję zastawy.

Prezentowane obiekty pochodzą z wykopalisk, które przeprowadzono na terenie dawnego Pałacu Saskiego w 2006 i 2008 roku.

Dzban angobowany - pokryty pobiałą

Widoczny na zdjęciu dzban został pokryty angobą i bogato ozdobiony malowanym ornamentem nawiązującym do wzorów dalekowschodnich. Przedmiot pochodzi z 1. poł. XVIII w. W takich dzbanach podawano różne trunki.

Dzban ceglasty,  XVIII w.

Dzban ceglasty

Prezentowany dzban ceglasty, czyli wykonany z glin żelazistych wypalanych w atmosferze utleniającej, co daje mu odpowiednie, ceglaste zabarwienie, nie był zdobiony, ale wewnątrz został pokryty polewą zapewniającą szczelność naczyniu. Wyprodukowano go w XVIII w.

Filiżanka fajansowa

Filiżanka fajansowa

Ta niewielka fajansowa filiżanka powstała na przełomie XVIII/XIX w. Tego typu naczynia służyły wtedy do spożywania kawy lub herbaty.

Filiżanka porcelanowa

Filiżanka porcelanowa

Prezentowana filiżanka porcelanowa została wykonana w słynnej manufakturze w Miśni. Naczynie jest misternie zdobione na zewnątrz oraz wewnątrz, powstało w 2. poł. XVIII w. Jest to bez wątpienia przykład naczynia, z jakiego korzystali najbogatsi.

Filiżanka porcelanowa

Filiżanka porcelanowa

Ta porcelanowa filiżanka została ozdobiona modnym w XVIII i XIX w. wzorem tzw. kwiatów nieśmiertelnika. Wzór ten zaczerpnięto ze stylistyki dalekowschodniej, gdzie jego symbolika nawiązuje do cyklu życia i nieskończoności, XVIII w.

Spodek porcelanowy z kwiatami nieśmiertelników, między 1730 a 1750

Spodek porcelanowy

Podobnie jak filiżanka, spodek ten zdobiony był kwiatami nieśmiertelnika, wykonano go w Miśni między 1730 a 1750 r. Jak widać wzór ten często powielano.

Kubek ceramiczny

Kubek ceramiczny

Z takiej uboższej zastawy korzystano w biedniejszych domach lub przy stołach służby. Tutaj prezentujemy kubek wykonany z ceramiki tzw. białej. Pochodzące z XVII/XVIII w. naczynie częściowo pokryte było polewą.

Kubek/czerpak

Kubek/czerpak

Widoczny na zdjęciu kubek wykonany został z ceramiki tzw. ceglastej – nazwa pochodzi od koloru naczynia uzyskanego w wyniku wypału. W XVII/XVIII w., kiedy powstał, mógł służyć również jako czerpak do nabierania płynu z większego naczynia.

Misa angobowana

Misa angobowana

Bogato zdobiona malowidłami misa wykonana została w Miechocinie - najsłynniejszym ośrodku garncarskim wykonującym tzw. pseudomajolikę, czyli ceramikę nawiązującą do włoskich majolik, XVII w.

Misa angobowana

Misa angobowana

Bogato zdobiona misa, jednak wykonana w stylistyce odmiennej do tej z Miechocina. Był to najprawdopodobniej wyrób imitujący naczynia fajansowe, 1. poł. XVIII w.

Szklanka

Szklanka

Wyroby tego typu używane były zarówno w XVIII, jak i w XIX w. Prezentowana szklanka o klasycznym kształcie zdobiona jest lekkim kanelowaniem.

Szklanka musztardówka

Szklanka musztardówka

Tu mamy przykład podwójnego zastosowania naczynia. Pierwotnie służyło ono jako opakowanie produktu, a następnie jako naczynie stołowe, XX w. Tego typu naczynia funkcjonują w podobny sposób do dziś, choć w mniejszym stopniu.

Talerz fajansowy

Talerz fajansowy

Jest to rodzaj fajansu delikatnego, tzw. cream ware, produkowany w Manufakturze Wedgwooda. Josiah Wedgwood stworzył fabrykę produkującą nową odmianę fajansu – cream ware, a później również pearl ware, które szybko podbiły serca mieszkańców Europy. Jego fabryka działa do dziś. Naczynie wykonano według wzoru Royal, 2. poł. XVIII w.

Talerz fajansowy

Talerz fajansowy

Jest to rodzaj fajansu delikatnego, tzw. cream ware, produkowany w Mnufakturze Wedgwooda. Naczynie wykonano według wzoru Queen, 2. poł. XVIII w.

Talerz porcelanowy

Talerz porcelanowy

Ten talerz z miśnieńskiej manufaktury został ozdobiony tzw. wzorem cebulowym. Centralny element wzoru stanowi pęd bambusa z oplecioną wokół niego gałązką powojnika (symbol jedności), gałąź chryzantemy (symbol czasu, długiego życia) oraz gałązka japońskiego kwiatu Ominaschi (symbol dobrobytu). W bordiurze, czyli zdobieniu umieszczonym na kołnierzu talerza, znalazły się kwiaty nieśmiertelnika przeplatające się z owocami granatu (symbol odradzania się i płodności) i brzoskwini (symbol nieśmiertelności), przypominającymi cebulę – stąd pochodzi europejska nazwa wzoru zaczerpniętego z motywów dalekowschodnich, powstał między 1763 a 1774 r.

Talerz porcelanowy

Talerz porcelanowy

Talerz z miśnieńskiej manufaktury bez zdobień, bo i takie naczynia funkcjonowały, wykonany między 1761 a 1770 r.

Dec. 15, 2023 | Ewelina Więcek-Bonowska